prof. Arkadiusz Wójs, PAN, AE
rektor Politechniki Wrocławskiej
UCZELNIA OTWARTA, DOSTĘPNA, BEZPIECZNA, WŁĄCZAJĄCA I WSPIERAJĄCA
OASIS
OPEN, ACCESSIBLE, SAFE, INCLUSIVE & SUPPORTIVE UNIVERSITY
I. WSPÓLNOTA INNA NIŻ WSZYSTKIE
Wspólnota akademicka Politechniki Wrocławskiej jest stosunkowo liczna i ogromnie różnorodna. Łączy około 30 000 osób mocno różniących się nie tylko w oczywisty sposób wiekiem czy płcią, lecz też aspiracjami, problemami, potrzebami, możliwościami, historią, temperamentem, światopoglądem oraz oczekiwaniem wobec uczelni i siebie nawzajem.
Cechą wyróżniającą wspólnotę akademicką od innych jest jej dynamika, czyli nieustanne (coroczne) dołączanie dużej grupy nowych osób i odchodzenie innych. Do niedawna ten proces rotacji dotyczył głównie studentów, lecz współcześnie w rosnącym stopniu obejmuje także doktorantów i pracowników. Ma to parę istotnych konsekwencji. Dla przeważającej części wspólnoty, czyli studentów, czas spędzony na uczelni to co prawda zaledwie kilka lat, lecz często są to lata definiujące życie zawodowe (czasem i prywatne). W związku z tym, szczególną powinnością wyróżniającą wspólnotę akademicką jest stałe przygotowywanie przeważającej swojej części do nieuchronnego i rychłego jej opuszczenia i funkcjonowania (kariery) poza uczelnią, w otaczającym społeczeństwie, którego uczelnia jest elementem.
Osoby pracujące są na uczelni praktycznie na stałe lub przez określony, dłuższy czas i tworzą jasno zdefiniowane grupy nauczycieli akademickich i pracowników administracji. W nich są jednoznacznie określone kolejne podgrupy, np. samodzielni i niesamodzielni nauczyciele akademiccy czy administracja (centralna i wydziałowa) oraz pracownicy obsługi. Mobilność między tymi grupami jest dość ograniczona, a wyraźnie różnią się one np. reprezentacją w organach i ciałach decyzyjnych czy wynagrodzeniem. Ta wyraźna i hierarchiczna struktura stanowi poważne wyzwanie dla jedności wspólnoty akademickiej wobec wspólnej misji uczelni.
Istotne dla misji i funkcjonowania uczelni jest również istnienie ogromnej rzeszy identyfikujących się z nią (i ze sobą nawzajem) absolwentów oraz byłych pracowników, współtworzących razem z uczelnią swoistą wspólnotę rozszerzoną.
Oznacza to, że dla wielu osób uczelnia na pewnym etapie życia – dłuższym lub krótszym – jest ważna. Jest i powinna być miejscem, które łączy zarówno w kwestii wartości, kultury organizacyjnej, lecz także jako przestrzeń wspólnych doświadczeń, idei.
Kluczowe jest więc pielęgnowanie zarówno podstawowych elementów definiujących naszą wspólnotę, czyli wartości akademickich i misji uczelni, jak i takich spajających cech wspólnoty i uczelni jak otwartość, inkluzywność i dostępność. Prawdziwa wspólnota akademicka to także wspólnota wspierająca i bezpieczna.
Wyjątkowość wspólnoty akademickiej wiąże się również z inną jej fundamentalną cechą: otwartością na wielowymiarowe oddziaływanie z otoczeniem. Otwieranie się na zewnątrz i definiowanie się przede wszystkim przez misję wobec otoczenia, a nie interes grupowy jest powinnością uczelni, ujmowaną w terminach społecznej odpowiedzialności, wpływu na rozwój gospodarki, itp.
II. program „OASIS”
- wsparcie dla osób ze specjalnymi potrzebami – w tym dostosowanie infrastruktury i usług, wsparcie edukacyjne i psychologiczne dla osób z niepełnosprawnością;
- promowanie równości i różnorodności – strategie na rzecz równości płci, wsparcie dla mniejszości i grup marginalizowanych, interakcje międzykulturowe, itp.
- przeciwdziałanie dyskryminacji – w tym zapobieganie i reagowanie, procedury skarg oraz wsparcie dla ofiar;
- zapobieganie mobbingowi i przemocy – m.in. przez edukację i systemy wsparcia;
- rozwój kompetencji miękkich i zawodowych – szkolenia i warsztaty dotyczące np. umiejętności interpersonalnych, zarządzania czasem, przywództwa itp., a także programy mentoringowe i wsparcie kariery (doradztwo zawodowe);
- zwiększanie transparentności decyzji i procesów – w tym otwarta komunikacja, dostęp do informacji, uczestnictwo społeczności w procesach decyzyjnych;
- umiędzynarodowienie wspólnoty – w tym wsparcie dla studentów i pracowników zagranicznych;
- promowanie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym (ang. work life balance) – inicjatywy na rzecz elastycznego czasu pracy, wsparcie dla rodzin, programy odpoczynku i rekreacji oraz wsparcie psychologiczne;
- rozwój społeczności akademickiej – inicjatywy integrujące, budowanie poczucia przynależności, promowanie aktywności studenckich i pracowniczych itp.;
- włączanie perspektywy ekologicznej i zrównoważonego rozwoju – promowanie zielonego kampusu, edukacja ekologiczna, inicjatywy na rzecz zrównoważenia itp.